Forse kritiek op Indië-onderzoek: 'Rutte doet ons extreem veel pijn'

anoniem_13062022065809

De kritiek op het onderzoek naar de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië zwelt aan. Een stoet betrokkenen kraakt in de Tweede Kamer de ’eenzijdigheid’ en ’politieke kleuring’ van het onderzoek. Ook minister-president Mark Rutte krijgt de volle laag.

In februari dit jaar presenteerden de onderzoekers hun studie naar de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië tussen 1945 en 1950. Hun belangrijkste conclusie is dat er sprake was van ’structureel excessief geweld’ door Nederlandse soldaten, met medeweten van de politieke en militaire top.

Bij het rondetafelgesprek, vandaag in de Tweede Kamer, kraakte oud-commandant en generaal buiten dienst Mart de Kruif de onderzoeksresultaten. "De vraag wáárom sprake was van excessief geweld wordt niet beantwoord", zegt hij. "Dat had wel gemoeten. Was de Nederlandse krijgsmacht voorbereid op deze missie? Ik neig sterk naar: nee.”

Het gedeelte waarin de Indonesische ambassadeur H.E. Mayerfas spreekt was geheim. Dit betekende dat als de Indonesische ambassadeur het woord kreeg pers en publiek de zaal moest verlaten. Ook werd de videoregistratie worden onderbroken. Dat is opvallend, want hoorzittingen van de Tweede Kamer zijn in beginsel altijd openbaar. Waarom het gedeelte met de ambassadeur, die tijdens afgelopen Nationale Indië-herdenking vooral oog had voor zijn eigen telefoon, in het geheim moet plaatsvinden is onbekend. Volgende week maandag volgen gesprekken met de vertegenwoordigers van dienstweigeraars, het Comité Nederlandse Ereschulden en de stichting Indisch Platform.

Verkeerde keelgat
De conclusies van de studie zijn zeker bij veteranen in het verkeerde keelgat geschoten. "De indruk is ten onrechte gewekt dat iedereen die daar heeft rondgelopen een soort oorlogsmisdadiger is”, zegt de voorzitter van het Veteranen Platform, Hans van Griensven. Volgens hem hebben zo’n 5 tot 10 duizend militairen zich schuldig gemaakt aan zinloos geweld: een fractie van het totale aantal van 220 duizend soldaten dat door de Nederlandse overheid naar Nederlands-Indië is gestuurd.

De onderzoekers hebben een ’onevenwichtig beeld’ neergezet aldus Paul Hoefsloot van het Nederlands Veteraneninstituut. Zo zou er te weinig aandacht zijn voor het geweld aan Indonesische zijde. Hij is ook niet te spreken over de reactie van minister-president Rutte in februari op het onderzoek. "Die reactie heeft extreem veel pijn gedaan. Ik denk dat de minister-president iets te repareren heeft richting de veteranen.”

Die bood slechts enkele uren na presentatie van het onderzoek naar de onafhankelijkheidsoorlog ’diepe excuses’ aan richting de bevolking van Indonesië. Hij maakte ook excuses aan andere betrokken, inclusief de veteranen. Het kabinet nam toen ook afstand van het oude officiële standpunt dat er ’slechts bij uitzondering extreem geweld was gebruikt’. De snelheid waarmee Rutte door zijn knieën ging en de veteranen een dolk in de rug plantte steekt de veteranen. "Snel en voorbarig”, vindt Van Griensven en was "in strijd met de afspraak". Het kabinet werkt nu nog aan een uitgebreide reactie op het onderzoek. Kort voor de zomer óf erna wordt pas over die kabinetsreactie gedebatteerd in de Tweede Kamer.

Bersiap
In de tussentijd buigt minister-president Mark Rutte opnieuw voor antikoloniale activisten door de historische term Bersiap in het verdomhoekje te zetten en zo nog meer olie op het vuur te gooien. De premier is van plan de term alleen nog ’tussen aanhalingstekens’ te gebruiken. Het is een nieuwe poging om de herinnering aan Indonesische gruweldaden tegen (Indische) Nederlanders weg te moffelen.

De hoorzitting is via deze link terug te kijken.