Eerste Palestijnse verkiezingen sinds 15 jaar uitgesteld, EU teleurgesteld

Jippie

Er zijn al meer dan 15 jaar geen parlementsverkiezingen meer in de Palestijnse Gebieden. Eind mei zou er dan eindelijk gestemd mogen worden, maar gisteravond kondigde president Abbas een uitstel aan - zonder een nieuwe datum te noemen.  Abbas gaf als reden dat de verkiezingen niet konden plaatsvinden omdat Israël geen garanties had gegeven dat kiezers in Oost-Jeruzalem zouden kunnen stemmen.

De Europese Unie heeft met grote teleurstelling gereageerd op het uitstel van deze verkiezingen. De buitenlandse vertegenwoordiger Josep Borrell zei dat de EU consequent haar steun heeft uitgesproken voor geloofwaardige, inclusieve en transparante verkiezingen voor alle Palestijnen. Hij eiste dat er onmiddellijk een nieuwe verkiezingsdatum wordt vastgesteld.

De 85-jarige Abbas wil de verkiezingen uit stellen totdat de mogelijkheid tot stemmen voor de mensen in het oostelijke deel van Jeruzalem goed geregeld is. De islamistische Hamas, de op een na grootste Palestijnse groep na de meer gematigde Fatah van Abbas, heeft scherpe kritiek geuit op het uitstel. Samen met andere groepen in de Gazastrook willen ze protest aantekenen tegen het uistel van de parlementsverkiezingen.

Het uitstel hing al enige tijd in de lucht vanwegen het voortdurende geschil over Jeruzalem. De status van de stad is een van de centrale twistpunten in het conflict in het Midden-Oosten. Israël claimt Jeruzalem als "de eeuwige en ondeelbare hoofdstad" voor zichzelf. De Palestijnen van hun kant houden vast aan hun aanspraak op Oost-Jeruzalem als hun hoofdstad.

Al jaren niet gestemd
Deskundigen hadden al gewaarschuwd voor grote frustratie onder de Palestijnen bij uitstel van de parlementsverkiezingen. Vanwege het grote aantal jongeren en de lange periode sinds de vorige verkiezingen, zou ongeveer de helft van de ongeveer 2,5 miljoen kiesgerechtigde kiezers voor het eerst hebben kunnen stemmen. In enquêtes gaf twee derde van de ondervraagden onlangs aan ontevreden te zijn over Abbas.

Sommige waarnemers zien de door Abbas aangegeven reden, het geschil over Oost-Jeruzalem, als een excuus. Ze vermoeden dat angst voor een mogelijke nederlaag de ware reden van Abbas en zijn partij is. De vorige presidentsverkiezingen vonden plaats in 2005, de parlementsverkiezingen in 2006.

De Palestijnen hadden  aangedrongen dat Israël instemde met de mogelijkheid om in het oostelijke deel van de stad te stemmen. Israël reageerde echter niet. Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Jeruzalem benadrukte alleen dat Israël zich niet met de verkiezingen wilde bemoeienm of tegenhouden. Velen in Israël zijn bezorgd over de mogelijke winst van Hamas bij de parlementsverkiezingen. Hamas wordt door Israël en de EU geclassificeerd als een terroristische organisatie. 

Weinig belangstelling voor het vredesproces
Vanuit juridisch oogpunt is Israëls toestemming om te stemmen in het door het Arabisch beïnvloede oostelijke deel van Jeruzalem niet nodig. Maar in de praktijk is medewerking van Israël wel noodzakelijk, aangezien Israël toezicht houdt op het oosten van de stad. De Israëlische politie heeft onlangs herhaaldelijk actie ondernomen tegen electorale activiteiten daar.

De vredesverdragen tussen Israël en Palestijnen bepalen dat Palestijnse inwoners van Jeruzalem kunnen stemmen in postkantoren. Volgens Palestijnse cijfers hebben deze een capaciteit van maximaal 6300 kiezers. Het is echter niet noodzakelijk dat de postkantoren worden gebruikt. De in totaal ongeveer 150.000 stemgerechtigden kunnen namelijk ook stemmen in de buitenwijken. De Palestijnse Autoriteit (PA) staat er echter op dat er ook in de postkantoren kan worden gestemd. In 2006 werkte Israël wel mee aan het stemmen in Oost-Jeruzalem.

Na de vierde verkiezing binnen twee jaar bevindt Israël zich in een politieke crisis, het is onzeker of er een regering zal komen. Het vredesproces met de Palestijnen speelde praktisch geen rol in de verkiezingscampagne of in de formatiefase. De stemming in de Palestijnse Gebieden was bedoeld als onderdeel van de verzoeningsinspanning tussen Fatah en Hamas. Een overeenkomst zou op zijn beurt de weg moeten banen voor nieuwe gesprekken met Israël over een tweestatenoplossing.