ECJ: Britten mogen Brexit annuleren

Mick (Philosocles)

Groot-Brittannië kan de Brexit, ingezet via Artikel 50 van het Verdrag van Lissabon, eenzijdig annuleren, meldt de Volkskrant. Dat oordeelt het Europese Hof van Justitie in een zaak die werd aangespannen door Schotse politici, die het artikel te vaag vonden. Eerder werd er nog vanuit gegaan dat de overige 27 lidstaten unaniem akkoord moesten gaan met een annulering.

De uitspraak, die al werd verwacht na advies van de advocaat-generaal van het Hof, komt precies een dag voordat het Britse parlement over premier Theresa Mays exitdeal met de EU stemt. Het Hof stelt dat door unanimiteit te vereisen, één lidstaat een exit zou kunnen forceren van een andere lidstaat die zich heeft bedacht. Dit zou niet de bedoeling mogen zijn van Artikel 50.

Het oordeel is niet alleen een tegenslag  voor May, die de stemming als 'take it or leave it' heeft gepresenteerd, met de dreiging dat het Verenigd Koninkrijk bij verwerping noodzakelijkerwijs zonder deal de EU uitcrasht. Ook de Europese Commissie vindt een eenzijdige annulering onwenselijk.

De uitspraak zou de dynamiek van de stemming kunnen veranderen. Alom wordt verwacht dat het Lagerhuis Mays deal verwerpt. Zowel veel zogeheten harde Brexiteers als tegenstanders van de Brexit zullen naar verwachting tegenstemmen. Maar het is niet ondenkbaar dat een aantal van de eerste groep nu toch voor zullen stemmen, omdat de uitspraak het iets gemakkelijker maakt om na verwerping een tweede referendum te organiseren - waar de tweede groep op aanstuurt.

Wedkantoren
Het idee achter zo'n nieuw referendum is dat het Britse volk in 2016 niet precies wist waarover ze nou eigenlijk hun stem uitbrachten, en dat dit met Mays deal nu eindelijk wel duidelijk is. Bij wedkantoren is de geschatte kans erop de afgelopen maand omhooggeschoten, van 25 naar ruim 40 procent.

De schattingen over het aantal tegenstemmen uit haar eigen gedoogcoalitie dat premier May te verduren krijgt lopen momenteel uiteen van 50 tot 100. Ze heeft 320 stemmen nodig om de overeenkomst erdoor te krijgen, maar de kans dat ze er meer dan 270 krijgt, lijkt uitermate klein.

Bij verwerping is de verwachting dat May teruggaat naar Brussel in de hoop wat extra verklaringen en cosmetische wijzigingen te krijgen, waarna de deal nog een keer naar het parlement gaat. Als die dan opnieuw wordt weggestemd is het onduidelijk hoe het verder moet. Er zou een motie van wantrouwen, nieuwe verkiezingen, of inderdaad een nieuw referendum kunnen komen. May heeft zich daar altijd tegen verzet, maar oppositiepartij Labour ging na een oproep door leden onlangs akkoord om het te steunen, indien nieuwe verkiezingen niet mogelijk blijken.