Live debat met Rutte over aftreden Zijlstra

Janneke (Janneke141)

Nadat minister Halbe Zijlstra (VVD) vanmiddag zijn aftreden bekend maakte, heeft de Tweede Kamer besloten om een debat aan te gaan met Minister-president Rutte. De centrale vraag zal zijn, waarom Rutte zijn mond hield terwijl hij de situatie al bijna drie weken kende.

Geert Wilders opende het debat met die vraag, die door de meeste collega's in vergelijkbare bewoordingen wordt herhaald. SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen pakte Rutte nog aan op de steun die Rutte eerder uitsprak over de gewraakte uitspraak van Zijlstra - en of hij daarmee aangeeft dat liegen mag. Rutte noemde de actie van Zijlstra eerder namelijk nog 'geen doodzonde'.

Zowel Marijnissen als Kuzu (DENK) leggen de voor de hand liggende link tussen de leugens van Zijlstra en de stroom nepnieuws vanuit Rusland. Daarnaast wijst Kuzu op de gevolgen voor de reputatie van Nederland in het buitenland. Krol wil namens 50+ onder andere weten of Rutte 'met de kennis van nu' nog steeds achter de inhoud van Halbes leugen staat, en vraagt zich ook af of de leugen van invloed is geweest op het beleid.

Lodewijk Asscher gaat verder, op een toon alsof hij een grafrede voorleest. Ook hij benadrukt de gevoelige relatie met Rusland door de situatie op de Krim en de nasleep van de MH17-ramp. GroenLinks-leider Klaver neemt het stokje over, en geeft Zijlstra een compliment over zijn emotionele afscheidswoord maar is blij dat hij is opgestapt, omdat het vertrouwen in zijn functioneren weg was.

Esther Ouwehand (PvdD) legt vooral de nadruk op het feit dat Zijlstra en Rutte volhielden dat er niets aan de hand was tot het moment dat het echt niet anders meer kon, en neemt terloops het aannamebeleid van Rutte voor zijn kabinet nog even onder vuur.

Nu is het de beurt aan de coalitiepartijen. Buma trapt af met een eerbetoon aan de gevallen minister en prijst zijn inzet tijdens de formatie. Dit is de oppositie wat al te zoetsappig, en Buma krijgt kritische vragen van Ouwehand en Kuzu die hij op Balkenendiaanse wijze (veel tekst, geen inhoud) ontwijkt. Segers neemt het stokje over, en vraagt zich af of er ruimte is voor genade in de politiek. 

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff steekt Zijlstra ook nog wat veren in zijn achterwerk, benoemt dat hij de dag niet kan beschrijven zonder 'onparlementair taalgebruik' en vermeldt terloops dat hijzelf toch echt niet aanwezig was toen Zijlstra zijn speech aan het voorbereiden was. Pechtold noemt het vertrek op zijn beurt ook terecht, omdat geloofwaardigheid op belangrijke buitenlandse dossiers als MH17 noodzakelijk is. 

Het kwartet fractievoorzitters van de coalitiepartijen wordt door de linkse oppositiepartijen stevig aangepakt, en Dijkhoff krijgt er ook nog van Wilders van langs. Toch lijkt dit voornamelijk profileringsdrang te zijn nu Rutte-III voor het eerst schade lijdt. Er wordt, redelijk voorspelbaar, gestuurd op het afvallen van coalitiegenoten en het scherper veroordelen van het handelen van Dijkstra of Rutte maar dat gebeurt niet, en geen van de vier komt echt in de problemen. Voorzitter Arib moet hard werken om het debat een beetje binnen de tijd te houden.

Baudet mag namens FvD de eerste termijn afsluiten. Baudet suggereert dat de leugens van Zijlstra met de uitslag van het Oekraïnereferendum in verband staan, omdat de Russen als vijand neergezet moesten worden. Hij verwijt Rutte dat hij te weinig anticipeert, en kwalificeert hem als 'totaal ongeschikt' voor het Europese ambt waar hij naar zou solliciteren. Verder herhaalt Baudet in eigen bewoordingen de vragen die zijn oppositiecollega's ook al stelden.

Overigens had de oppositie het debat liever wat later gezien dan nu meteen - officieel om het 'beter te kunnen voorbereiden' maar tussen de regels door heeft het natuurlijk voordelen om de hele situatie in de media nog even lekker te laten sudderen. Thierry Baudet zag, in al zijn onervarenheid, dat voordeel niet en riep op tot een onmiddellijke start van het debat - een voorstel dat de coalitie in genade aannam.

Het verzandende debat samenvattend, dat nu meer bol staat van persoonlijke aanvallen van oppositie op de coalitie en vice versa, komt het er op neer dat de coalitie aangeschoten wild lijkt waar de oppositie met een hagelgeweer op schiet.

Het nepnieuwsparadepaardje van D66 loopt al aardig mank en van de VVD passeren Opstelten, Teeven en Van der Steur de revue in de context dat de VVD vooral haar mensen krampachtig in het zadel probeert te houden.