Van plofkip naar plofmens

Al lange tijd houdt het me bezig: de toestanden in de vee-industrie. Neem de hele heisa in Nederland rond de plofkip, een kip die in 6 weken tijd van een donzig kuikentje worden vetgemest tot een homp vlees van 2,2 kilo. Een kleuter van 80 kilo, zeg maar. Deze ‘kleuters’ worden als ze 42 dagen oud verwerkt tot drumstick, kipfilet of kippenvleugel. Ondertussen hebben ze een behoorlijk kort én miserabel leven gehad. Ze hebben geen bewegingsvrijheid, worden volgestopt met groeihormonen en antibiotica en ook de hygiëne is ver te zoeken.


Net als iedereen in Nederland heb ik de ophef rond de plofkip gevolgd. Aanleiding was de plofkip-campagne van dierenrechtenorganisatie Wakker Dier die is gestart in 2012 en nog altijd loopt. De campagne, die de miserabele leefomstandigheden van vleeskuikens onder de aandacht probeert te brengen van consumenten, bleef niet onopgemerkt.  

Nog voordat het eerste reclamefilmpje goed en wel was uitgezonden, kondigde voedingsmiddelenreus Unilever aan dat de plofkip niet langer zou worden verwerkt in zijn kipknakworst. (Om je een idee te geven: daar wordt jaarlijks 72 ton kip in verwerkt.) 
Daarna volgden nog enkele grote bedrijven die de plofkip in de ban deden, waaronder giganten als KLM en Olvarit, het babyvoedingmerk van Nutricia. Alleen: in veel supermarkten, zols Albert Heijn en Jumbo, was de plofkip nog altijd gewoon te koop. 
Inmiddels heeft Jumbo stappen gezet om dierenleed te verminderen en alleen kippen in te kopen die betere leefomstandigheden hebben gekend, waardonder 56% meer bewegingsruimte.
Bron: https://www.wakkerdier.nl/persberichten/jumbo-zet-als-eerste-supermarkt-serieuze-stap-voor-plofkip  

Door de aandacht in de media, en de publieke verontwaardiging die daarop volgde, werd er vanuit de pluimveehouders en de levensmiddelenhandel onlangs verbetering beloofd. De vleeskuikens zouden een beter leven krijgen en uiteindelijk helemaal uit de supermarkt verdwijnen. "Een hele intensieve operatie die jaren in beslag gaat nemen," klonk het.

Pleiser op de wonde
Wakker Dier noemde de beloofde verbeteringen niet meer dan een 'pleister op de wonde.' Volgens de dierenrechtenorganistie duurt het veel te lang voordat ze worden doorgevoerd en dus effect zullen hebben. Anne Hilhorst van Wakker Dier: "Zo zal de laatste plofkip pas in 2020 volledig uit alle Nederlandse supermarkten verdwenen zijn. Verder zouden de verbeterde leefomstandigheden van de plofkippen pas vanaf 2015 ingevoerd worden. 
Die verbeteringen zelf zijn ook minimaal. Zo zullen de kuikens 10 procent meer ruimte krijgen en drie dagen langer mogen leven. Het antibiotica-gebruik wordt wel teruggedrongen. Alleen gaat het om zo'n minimale hoeveelheid dat deze zelfs niet voldoet aan de Nederlandse richtlijnen rond antibiotica-gebruik. We kunnen hier niet blij mee zijn en zullen onze campagne voortzetten."  

Volgens de dierenrechtenorganistie is een aanvaardbare minimumstandaard een ‘Beter Leven-kip van een ster.’ "Deze kip heeft nog altijd geen al te best leven, maar is een betaalbaar en haalbaar alternatief. Zo vinden wij onder meer dat de kuikens een buitenloop moeten krijgen, maar hierover wordt met geen woord gesproken. De nieuwe maatregelen komen volgens ons dan ook niet in de buurt van een ‘Beter Leven-kip van een ster," aldus Anne Hilhorst. Overigens is de plofkip geen Nederlands fenomeen. "In andere landen is de situatie niet veel beter. En ook de kippen die bedoeld zijn voor de export vallen niet onder de nieuwe maatregelen. Er is dus nog een hoop werk aan de winkel."

Een peuter van 80 kilo
Even wat cijfers om het allemaal beter te begrijpen. Een normale hen doet er ruim veertien weken, dus 100 dagen, over om het gewicht van 2,2 kilo te bereiken. De plofkip moet in 42 dagen van een kuiken van 50 gram uitgroeien tot een homp vlees van 2,2 kilo. Eigenlijk is een plofkip niet meer of minder dan een peuter met een gewicht van 80 kilo.

Om de kuikens op deze korte tijd vet te mesten, worden onder meer groeihormonen toegediend. Groeihormonen kunnen wel degelijk schadelijk zijn voor de gezondheid, zo bleek in 2002 al uit onderzoek van 17 wetenschappelijke instituten binnen de EU waarover onder andere de krant Trouw berichtte.   

Door de onnatuurlijke groei die de vleeskuikens doormaken, kampen ze gedurende hun korte leven met heel wat gezondheidsproblemen. De longen, het hart en de gewrichten kunnen de snelle groei namelijk niet bijbenen. De beestjes zijn hierdoor zo zwak dat ze aan het einde van hun korte leven hijgend en puffend door hun poten zakken, niet in het minst door het vele gewicht dat ze meeslepen.   

Ongelukkig en gestrest
Met de levensvreugde van de vleeskuikens is het al niet beter gesteld. De hennen hebben amper bewegingsruimte. Op een enkele vierkante meter worden maar liefst twintig kippen samengeperst. Door verveling en de beperkte bewegingsruimte, en de stress die dit veroorzaakt, gaan ze elkaar bijten of pikken. Ongelukkige en gestresseerde kippen plukken zichzelf kaal, zoals een mens uit frustratie zijn eigen haren uit zijn hoofd wil trekken. De snavels van deze kippen worden daarom, zonder enige vorm van verdoving, gekort. Probleem opgelost.

Door de stressvolle omstandigheden zijn de hennen ook gevoelig voor ziekten. Om een uitbraak te voorkomen, krijgen alle kippen preventief antibiotica toegediend. Hierdoor verzwakken ze nog meer. Ook wij krijgen deze antibiotica overigens binnen via het kippenvlees dat wij eten.

Het is algemeen bekend dat antibiotica niet alleen de slechte, maar ook de goede bacteriën doodt. Hierdoor wordt het natuurlijke evenwicht in het lichaam verstoord met onder meer schimmelinfecties tot gevolg. Ook verzwakt het ons immuumsysteem. Te veel antibiotica is dus schadelijk: voor mens én dier.

In de stront zitten
Door de beperkte ruimte die vleeskuikens hebben, is er ook qua hygiëne weinig reden tot vreugde. Gedurende hun korte bestaan zitten de vleeskuikens letterlijk in hun eigen stront. De kippenstront blijft tijdens hun korte leven aan de veren plakken tot het tijd is om te vertrekken naar het slachthuis. Pas dan wordt de stal gereinigd. 

De vangst zelf is trouwens ook allesbehalve een pretje. Het gaat er vaak zo hardhandig aan toe dat de vleugels of poten van miljoenen kuikens breken. Ook deze gewonde dieren gaan gewoon mee op transport naar de slachterij. Daar worden ze in delen verwerkt tot drumstick, kipfilet of kippenvleugel. En zo belanden ze dus op ons bord. Ik zou zeggen: smakelijk eten.

Kippen hebben ook gevoel
We kunnen dus wel concluderen dat de vleeskuikens niet alleen een kort, maar ook een bijzonder miserabel leven hebben. “Ja, maar het is maar een kip. Waarom heeft een kip - die toch maar zes weken leeft – levensvreugde en een sterk gestel nodig,” zullen sommige mensen zeggen. 

Om te beginnen: deze dieren hebben ook gevoel én een bewustzijn. Zou jij je leven willen doorbrengen met een zwak hart? Zou jij vetgemest willen worden om vervolgens door je benen te zakken, omdat je te zwak en te zwaar bent voor je eigen gestel? Zou jij met twintig anderen in een kleine kamer willen worden geperst? Een kamer die je nooit mag verlaten, ook niet om even naar de wc te gaan, en waar je amper je kont kunt keren zonder iemand in zijn gezicht te meppen? Terwijl je ondertussen allemaal uitdijt en bijna op ontploffen staat.

Winst versus gezondheid
De vraag is: wat voor goeds kan een ziek en ellendig diertje ons brengen? Weinig, als je het mij vraagt. De stress, angst en het lijden van de kip komen letterlijk op ons bord terecht. Niemand kan mij wijsmaken dat dit niet van invloed is op de kwaliteit van het kippenvlees.

Over de gevolgen voor de volksgezondheid wordt niet nagedacht. Alle bovenstaande zaken zijn van invloed op de kwaliteit van het vlees, vlees dat wij en onze kinderen nietsvermoedend naar binnen werken. De waarheid is dat we er vaak liever niet over na willen denken. 

Ik kan zelf maar tot een conclusie komen. Het fokken van plofkippen draait enkel en alleen nog om het maken van winst en dat allemaal met zo min mogelijk inspanningen, kosten en tijdverlies.

Naschrift: Na aanleiding van het schandaal met eieren waar fipronil in zit, worden er (weer) hele schuren vol kippen ontruimd (dus geslacht), terwijl de boederijen ook van het giftige middel af kunnen komen door de kippen op dieet te zetten en de schuur te ontsmetten.
Fipronil is een insecticide dat ook gegeven wordt aan honden en katten als zij vlooien hebben.
Bij de kippen werd het toegepast tegen bloedluis, een beestje dat onder andere bloedarmoede kan veroorzaken omdat de kip langzaam leeggezogen wordt. De kip verzwakt en kan ernstig ziek worden. Het zijn stressvolle omstandigheden, bovenop de stress die ze al ervaren. 

Het zijn echt niet alleen oude kippen die worden geruimd, die 'toch geen nut' meer zouden hebben en anders ook naar de slacht gegaan zouden zijn. Veel boeren laten de hele schuur ontruimen, vooral om economische redenen.  
Een minderheid van de boeren heeft ervoor gekozen om hun kippen op dieet te zetten, in plaats van hen preventief te ruimen. Respect! 
Want het is niet de makkelijkste weg (zo duurt het zes weken voordat de kippen 'schoon' zijn), maar wel de meest heilzame. 
https://nos.nl/artikel/2186935-dilemma-voor-boeren-kippen-met-fipronil-ruimen-of-ruien.html  

https://www.volkskrant.nl/opinie/voor-welzijn-van-vee-en-volksgezondheid-is-te-vaak-een-bijrol-weggelegd~a4510083/