Programma PvdA: Alles Eerlijk Delen

Tussen al het getouwtrek over de lijsttrekkersverkiezing door presenteerde de PvdA gisteren in het klassieke arbeidersbolwerk Rotterdam haar verkiezingsprogramma. De breuk met de afgelopen jaren is overduidelijk: de partij zet zich duidelijk af tegen de VVD door een onvervalst links geluid te laten horen, met veel nadruk op eerlijke kansen en eerlijk delen.

De PvdA staat voor de lastige taak om veel kiezers terug te winnen die de partij in de afgelopen jaren de rug hebben toegekeerd. Onder het kopje 'eerlijk delen' pleit de partij voor het meer progressief maken van het belastingstelsel: wie meer verdient of meer bezit gaat meer betalen, wie minder verdient minder. Wie minder verdient gaat bovendien minder huur betalen. Bedrijven die veel winst maken, moeten die niet alleen delen met aandeelhouders maar ook met de werknemers. Opvallend: de Melkertbanen worden opnieuw ingevoerd, zij het zonder die naam te gebruiken. De partij voorziet 100.000 nieuwe banen in ondersteunende functies (conciërges, treinsurveillanten, plantsoenendienst) die niet tot verdringing mogen leiden.

De sociaaldemocraten willen verder een 'nieuwe zekerheid' creëren door het invoeren van een minimumloon voor zzp'ers inclusief de sociale verzekeringen. Zzp'ers moeten tariefafspraken mogen maken. De lonen moeten omhoog (bij zowel overheid als bedrijven) en het minimumjeugdloon voor 18-plussers wordt afgeschaft. Het Eigen Risico in de zorg verdwijnt, de marktwerking wordt gedeeltelijk teruggedraaid en er komt een uniforme basisverzekering met daarbij een marketingverbod. Ook voor vergroening natuurlijk genoeg aandacht bij de PvdA.

We kwamen het al in meer verkiezingsprogramma's tegen, maar ook de PvdA wil de eenheid binnen de samenleving vergroten. De PvdA zet in op verplicht mengen: gemengde scholen, gemengde wijken, gemengde sportverenigingen. De verplichte integratiecursus van nieuwe Nederlanders hoeven ze voortaan niet meer geheel zelf te betalen, de staat draagt eraan bij. Racisme moet strenger worden bestraft en er moeten speciaal opgeleide agenten komen. Solliciteren bij (semi-)overheid moet voortaan anoniem.

Nog meer aandacht voor gelijke kansen in de onderwijsparagraaf. Er moet in vijftien jaar tijd tien miljard worden geïnvesteerd in onder meer betere leraren. De definitieve keuze voor een onderwijsniveau wordt later gemaakt door het verplicht instellen van brede brugklassen. Vmbo-tl wordt een jaar langer. De PvdA houdt vast aan het passend onderwijs: kinderen met een beperking moeten zoveel mogelijk naar het reguliere onderwijs, en de ouders moeten kunnen bepalen welke school dat wordt. Nu wordt dat vaak bepaald door een samenwerkingsverband. Er komt één voorschoolse educatieve opvang voor alle kinderen van 0 tot 4, voor zowel werkende als niet-werkende ouders.

Het verkiezingsprogramma draagt de titel 'Een verbonden samenleving' en bestaat uit 63 pagina's, maar er is gelukkig ook een samenvatting beschikbaar. In 10 hoofdstukken wordt een grote lijst aan concreet uitgewerkte punten gepresenteerd (dus ook daar een trendbreuk met de VVD), waarvan een groot deel van de strekking 'meer geld voor' is. Het financieel kader in hoofdstuk 11 geeft geen antwoord op de vraag hoe dit allemaal betaald moet worden, maar de kern zit in belastingverhogingen voor de breedste schouders. Het CBP zal het programma wel doorrekenen.

Voor de klassieke sociaaldemocraat ligt er ongetwijfeld een aansprekend, en bovendien bijzonder goed leesbaar programma. Vrienden op rechts zal de PvdA er niet snel mee maken, maar de eerste avances over links zijn al gemaakt.