Timmermans: Europeaan in hart en nieren

Met zijn benoeming tot eurocommissaris komt na na het ministerschap opnieuw een droom uit voor Frans Timmermans. De post van buitenlandchef zag hij aan zich voorbijgaan, maar ook voor een andere functie in de Europese Commissie blijkt Timmermans bereid zijn baan in Den Haag op te geven.

De sociaaldemocraat staat te boek als overtuigd Europeaan. Hoewel de 53-jarige Timmermans naar eigen zeggen kritischer over de EU is geworden, heeft hij de afgelopen jaren geen moment nagelaten om eurosceptici te wijzen op het belang van de Europese Unie.

Vooral PVV-leider Geert Wilders, die uit de EU wil en de euro weer wil inruilen voor de gulden, moest het vaak ontgelden. Timmermans vindt de EU een 'doorslaand succes'. De samenwerking heeft ervoor gezorgd dat de lidstaten sinds het eind van de Tweede Wereldoorlog in vrede samenwerken, benadrukte hij keer op keer. Wel pleitte Timmermans er de afgelopen maanden voor meer 'focus' aan te brengen in wat de EU wel en niet doet.

Met Timmermans verliest het Binnenhof een ervaren politicus. Na een carrière als diplomaat zat hij van 1998 tot 2007 in de Tweede Kamer, om in dat jaar staatssecretaris van Europese Zaken te worden. Na de val van het vierde kabinet-Balkenende keerde hij terug in de Kamer. In 2012 werd hij de eerste sociaaldemocratische minister van Buitenlandse Zaken sinds zijn grote voorbeeld en leermeester Max van der Stoel, begin jaren tachtig.

Als Kamerlid verwierf hij onder meer bekendheid door zijn strijd tegen de aanschaf van de Joint Strike Fighter (JSF). Als minister stemde hij echter uiteindelijk in met de aanschaf van het gevechtsvliegtuig als opvolger van de F-16.

Binnen de PvdA kan Timmermans worden gerekend tot de progressieve, links-liberale stroming. In de vleugelstrijd die de afgelopen jaren meermaals binnen zijn partij woedde, verzette hij zich hevig tegen het aanschurken van de PvdA tegen de SP. In een uitgelekte e-mail uit 2012 liet hij weten dat het 'gisteren-was-alles-beter-socialisme van de SP' haaks staat op de sociaaldemocratie. De e-mail luidde het begin van het einde in van Job Cohen als partijleider.

Timmermans' ministerschap werd gekenmerkt door diplomatieke ruzies die hij moest oplossen, zoals met Rusland en Saudi-Arabië, en door de talrijke internationale conflicten. Het conflict rond Oekraïne was uiteindelijk van de grootste betekenis, nadat Nederland rechtstreeks betrokkene werd met het neerstorten van vlucht MH17.

De tragedie leverde Timmermans wrang genoeg zijn finest hour op: hij wist de ogen van de wereld op zich gericht toen hij de Nederlandse rouw onder woorden bracht in een veelgeprezen toespraak voor de VN-Veiligheidsraad.